Demirleme ve Rıhtım Fasikülü, içindekiler

 

Irgat

Son güncelleme: 01/07/23
Contributors: Cem Eğrikavuk, Mehmet Erem, Özgür Ökten

Demir atma ve çekmenin başrol oyuncusu, ırgattır. 


Irgatların ana üniteleri, bir elektrik motoru, kavaleta denilen zincirin sarıldığı bölüm, kastanyola tabir edilen bir debriyaj sistemi, kumanda butonu, sayaç, ırgat rölesi veya selenoidi ve ırgat sigortasıdır.

Gezi teknelerinde ırgatlar genellikle elektriklidir. Arabalardaki marş motoru temel prensibiyle çalışırlar. Teknedeki diğer elektrikli unsurlar gibi 12 Volt elektrik çekerler. Irgat teknede en fazla elektrik çeken ünitelerin başında gelir. Bu sebeple ancak motor çalıştığı zaman kullanılır. Aksi takdirde akülerin zayıflamasına sebep olur.

Motor çalışmadan önce geceden kullanımla zaten zayıflamış akülerde kalan son enerjiyle demiri topladıktan sonra motora geçip çalıştıramamak başa gelecek en sevimsiz hadiselerden birisidir.

Bazı ırgatlarda kavaleta tarafından ayrı olarak, halat sarmak için kullanılan fener veya fenerlk tabir edilen vince benzer üniteler mevcuttur. Bazı ırgatlar ise aynı kavaletada hem zincir hem halat çekebilirler. Ancak aradaki bağlantının izbarço gibi kalınlığı arttıracak şekilde yapılmış olması, takılmalara sebep olabileceği için, mümkünse halat ile zincir arasındaki bağlantının uygun bir dikiş kullanılarak yapılması çok yararlıdır.

Zinciri alırken ırgata yüklenmemek için, zincirin döşendiği doğrultuda motorla yol vererek yükü azaltmak yararlı olur, bu işlemde dikkat edilmesi gereken husus, ırgatın zinciri topladığından daha hızlı olarak üstüne gitmemektir. Böyle durumlarda zincir altta kalır, tekneye sürtünür ve bordasını rüzgara dönen teknenin manevrası zorlaşır.

Özellikle vertikal yerleştirilmiş ırgatların fenerlerini, elektrikli bir vinç gibi kullanmak mümkündür. Tekne güvertesine yerleştirilen makaralarla geçici bir düzenek yapıp, örneğin direğe adam çekme gibi bir işlemde rahatlıkla çalışılır. Aynı işlem horizontal yerleştirilmiş ırgatlarla daha zor ancak mümkündür.

Irgat Elektriği

Irgatlar oldukça güçlü elektrik motorlarıdır. Kısa sürede büyük miktarlarda akım çeker. Bu sebeple birçok teknede motor çalışmıyorken, ırgat çalıştırmak mümkün değildir. Irgat yükte iken de boşta motora gaz vermek mantığının altında aynı sebep yatar.


Irgat Rölesi veya Selenoidi

Irgat kumandası
- Irgatın hemen yanında güverteye gömülü birer buton
- Ön kabinden uzanan veya ırgatın yanında bir konektöre takılan bir uzatma kablo-kumanda
- Kokpitte, dümenin yanında sabit bir buton grubu
- Kablosuz, uzaktan kumanda 
ve hatta üzerinde zincir sayacı bulunan modellere kadar çeşitlilik gösterebilir. 

Konuya hakim olmayan misafirlerle veya tek başına seyir yapanlar için kablosuz kumandalar çok kullanışlı. Marin üreticilerin ürünleri pahalı olabiliyor, basit bir otopark kumandasıyla çok ekonomik bir sistem kurulabiliyor.

Her ırgatın bir sigortası vardır. Genellikle termik mantıkla çalışan bu sigorta aşırı yüklenme durumlarında atar. Irgat çalışmadığında ilk bakılması gereken noktadır.

Tekneyi alargada terk edip karaya çıkılacağı durumlarda, ırgat şalterini kapatmak adettendir. Küçük bir ihtimal dahi olsa, kendi kendine çalışan ırgatın demiri toplayıp tekneyi başıboş bırakması en istenmeyen durumlardandır!

Aküden çıkan yüksek amperli elektriği kontrol etmek için, kumanda butonları yeterli olmaz. Bu sebeple bir selenoid eklenmiştir.  Bazı gruplarda bunlar iki ayrı selenoid olarak bulunabilir, bazılarında ise tek bir ünitedir.


Irgat elektrik bağlantıları iki çeşit olabilir:


İki kablolu ırgat bağlantı şeması

Bazı modellerde tek sargı vardır, iki elektrik kablosu girer. Selenoid, bu uçlara artı ve eksi kutupları ters çeviririp verdiğinde motor aşağı veya yukarı çalışır.


Üç kablolu ırgat bağlantı şeması

Bazı modellerde ise çift sargı vardı, üç elektrik kablosu girer. Bir tanesi sabit eksi uçtur. Diğer ikisinden biri aşağı, bir yukarı uçlardır.

Yeni yorum ekle
Bu alanın içeriği gizlenecek, genel görünümde yer almayacaktır.
CAPTCHA
This question is for testing whether or not you are a human visitor and to prevent automated spam submissions.