Demirleme, Bağlanma ve Yanaşmalar Fasikülü, içindekiler

 

Demirleme

Son güncelleme: 19/09/19
Contributors: Mehmet Erem

Demir atmaya, funda demir; toplamaya veya almaya vira demir; çapaya bağlı halat veya zincire verilen uzatma payına kaloma; zinciri ve demiri toplamaya yarayan alete ırgat; teknenin baştan karaya veya bir iskeleye bağlandığı duruma baştankara; kıçtan bağlandığı duruma ise kıçtan kara denir.

Hazırlık

Kısa hazırlık, uzun iş; uzun hazırlık kısa iş

Herhangi bir yere demirlemeden ya da bağlanmadan önce iyi bir hazırlık ve planlama, manevranın başarısını belirleyen en önemli süreçtir. Bu planlamada şu sorulara cevap bulmak önem arz eder:

1-Ne süreyle demirleneceği? Birkaç saatliğine mi yoksa birkaç günlüğüne mi demirde kalınacak?

2-Tekne terk edilecek mi?

3-Meteorolojik durum? Öngörüler ve ihbarlar?

4-Acil durum planı? Yakın alternatifler ve kaçış planları.

5-Tehlikeler. Döküntü, balıkçı ağları-oltaları, trafik, kablo, akıntı durumu, diğer tekneler

6-Zemin özelliği.

7-Sahil özellikleri? Sahile çıkmak kolay mı? Dingiyi güvenle bırakacak biri ya da yer var mı?

Demirlenmesi planlanan yere ait özellikler ve bazı uyarılar, detaylı olarak Pilot Kitaplarda anlatılır. Rod Heikell’in IMRAY’den çıkan Turkish Waters, Sadun Boro’nun Vira Demir ve Ali Boratav'ın  Mavi Yolculuk Rehberi adlı eserleri her amatör denizcinin teknesinde bulundurmaları gereken kaynak kitaplardır. 

Coğrafi özellikler

Su üstü coğrafyası birçok kez, zemin ve demir yerinin özellikleriyle ilgili de ipuçları verir. Sahili kumsal olan bir yerde zeminin de kum olacağını beklemek uygundur, genelde açık denize baktığı için bu tip yerlerde, rüzgar ve hava durumu uygun değilse sveller ve ölü dalgalar olacağını hesaba katmak gerekir.

Sahilde bir dere veya sazlık olduğunda, zemin tatlı suyun taşıdığı alüvyonlarla yumuşar, balçık ve çamur halini alır. Bu tip yerler her tip demir için uygun demir zeminlerindendir.

Etrafı dik yarlar ve kayalıklarla çevrili yerler, genellikle demirlemek için uygun yerler değildir. Kıçtan rüzgarüstüne koltuk alınsa dahi, yardan inen rüzgarlar tekneyi rahatsız edebilir.

Rüzgar.

Demirleme planı yaparken göz önünde bulundurulması gereken en önemli belirleyicilerden birisi de rüzgarın yönü ve şiddetidir. Manevranın şeklini ve demirlemenin tipini belirlediği gibi taramanın da çoğunlukla en önemli sebebidir.

Özellikle sert rüzgarların hakim olduğu demir yerlerinde, rüzgarüstündeki karadan veya iskeleden koltuk almak, saçak altı kalmak, demire binen yükü azaltır.

Normal şartlarda demire binen yük, rüzgar hızı ile tekne büyüklüğüne paralel olarak artar. Aslında burada rüzgar ile direnç oluşturan unsur tekne eni ve borda yüksekliğidir fakat genel-geçer kural bu değerler tekne boyuyla beraber arttığı için tablolarda sıklıkla kullanılan birim boydur. Keza direk boyu ve sayısı, bimini ve serpinti körüğü gibi güverte üstü elemanlar rüzgar direncini arttıran faktörlerdir.

Sabaha doğru kara ve deniz arasındaki ısı farkları ile rüzgarın yönünde 180º’ye yakın değişiklikler olacağı unutulmamalıdır. Ancak sabah ortaya çıkan bu esinti hemen hiçbir zaman gündüz meltemi kadar sert ve uzun süre esmez.

Zamanlama

Çoğu tekne sahibi, demir yerini belirlerken daha önceden yaşadığı tecrübelere göre hareket eder. Ege ve Akdeniz sahillerinde, demirlemek için yakın koylarda birçok alternatif mevcut olmasına rağmen, özellikle yaz aylarında artan talep ile bazı sıkışıklıklar yaşanması mümkündür, demir yerine erken gelmek bu açıdan büyük avantaj sağlar.

Kaide itibarıyla yeni gelen, diğerlerinin düzenine riayet eder.

Zemin özellikleri

Demirlenecek zemin hakkında önceden bilgi sahibi olunması büyük avantajdır. Ege ve Akdeniz’in berrak sularında gündüz vakti, 10 metre hatta daha fazla derinliklerde dahi zemin hakkında, görerek bilgi sahibi olmak mümkündür. Eriştelik ve sazlık yerler, kum zeminden daha koyu gözükür.

Ancak berrak Akdeniz veya Ege sularında, derinlik görülenden hep biraz daha fazladır. Doğrulamayı derinlik ölçer ile yapmak önemlidir.

İnce kum ve balçık genelde her tip demir için uygun zeminlerdir. Kum taneleri büyüdükçe, tutunma azalır. Birçok tekne tarafından popüler demir yerlerinde sık atılan ve çekilen çapalar zemini, aynı sürülmüş bir tarla gibi bozarak, üst katmanların gevşek bir hal almasına sebep olabilir. Bu tür yerlerde tutunma daha zordur.

Yaz aylarında yapılan demirlemelerde, ihmal edilmemesi gereken çok yararlı, bir diğer uygulama da bir maske ve şnorkel takarak dipteki çapanın durumu ve zeminle ilişkisini gözlemlemektir.

Kum, balçık (mud), çamur (clay), çakıl (gravel), taşlık, çayır-eriştelik (grass) zemin tipleri farklı karakterde özellikleri ile farklı demirlerde farklı tutunma kapasitelerine sahiptirler (Tablo-8)
 

 Farklı zeminlerin tutunma kapasiteleri

Zemin Özelliği

Harita İşareti

Tane Büyüklüğü

Tutunma Kapasitesi

Yapışkan Balçık

 

<4µ

1,50

Sıkı Küçük Taneli Kum

S (sand)

0,06-0,6mm

1,0

Gevşek Balçık

C (Clay)

6-20 µ

0,66

Yumuşak Çamur

M (Mud)

4-63 µ

0,45

Gevşek İri Taneli Kum

 

0,6-2mm

0,40

Çakıl

G (gravel)

6-20mm

0,35

Sert Yekpare Zemin

 

-

0

 

Zemin yapısı içerdiği partikül büyüklükleri ve yapışkanlık miktarına göre tutunmayı etkiler, Partikül miktarı küçüldükçe tutunma artar, yapışkanlık buna pozitif etki eden bir diğer faktördür. İnce kum ve çamur hemen her tip ve model demir için en güçlü tutunma oranlarına sahipken, eriştelik, kaba çakıl veya taşlık zeminler birçok tip demirin güvenilir tutunma oranlarının altında zeminlerdir. Kaba kayalık yerler gezi yatçılığı için uygun demirleme yerleri değildir, zorda kalınmadıkça bu tip yerlere demir atılmaması gereklidir, demirin takılmasına ve zincirle beraber kaybına yol açabilir.

 

 

Kum/Çamur

Balçık

Çakıl

Erişte/Sazlık

Taşlık

Balıkçı

++

++

+++

+++

+++

Danfort

++++

++

++

-

-

Fortress

++++

+++*

+

-

-

Bruce

++

+++

+++

+

++

Pulluk

+++

+++

++

++

 

Delta

++++

++++

++

++

+

Spade

++++

++++

+++

++

+

Ultra

++++

++++

+++

+++

++

Zemine göre farklı model ve tip çapaların tutunma etkinliği

Yeni yorum ekle
Bu alanın içeriği gizlenecek, genel görünümde yer almayacaktır.
CAPTCHA
This question is for testing whether or not you are a human visitor and to prevent automated spam submissions.