Demirleme, Bağlanma ve Yanaşmalar Fasikülü, içindekiler

 

Çift Demir

Son güncelleme: 19/01/17
Contributors: Cem Eğrikavuk, Mehmet Erem

Hava ve deniz şartlarının zorlaştığı durumlarda, ikinci bir çapayı da atmak tutunmayı arttırır. İlki ile en fazla 60° açı oluşturacak şekilde baştan atılan zemine uygun seçilmiş ikinci çapa, gezinmeyi azaltır, yükü dağıtır ve tutunmayı arttırır. Bu sebeple birçok tekne sahibi teknesinde, farklı zeminlerde farklı tutunma özelliklerine sahip yedek çapa veya çapalar bulundururlar.
İkinci demir, ilk demir atıldıktan sonra manevra ile asıl tekneden atılabileceği gibi ilk demir atıldıktan ve yerleştirildikten sonra, dingi ile de taşınabilir. Bu daha kontrollü bir manevra olmakla beraber, sert rüzgarda dinginin kontrolü, rüzgarüstüne kürek çekme ve/veya düşük beygir gücüyle gitme, mesafenin iyi ayarlanması gibi karışık ve zor bir ameliyedir, ancak yapıldıktan sonra tekneyi de kaptanı da çok rahatlatır. (Resim-112)

Botla demiri atarken, iki yöntem uygulanır. Birincisi ve daha uygun olanı, özellikle sert havalarda, demirle beraber tüm demir halatını bota alarak, atılması önceden tespit edilmiş yere kadar gitmek, demiri attıktan sonra tekneye doğru zincir/halatı sererek, ucunu tekneye sabitlemektir.

Bu esnada dikkat edilmesi gereken husus, halatın en altta, zincirin üstte ve demirin en üstte, düzgün bir şekilde yerleştirilmiş olmasıdır.

Gittikçe derinleşen zeminlerde ikinci demiri atarken nispeten daha sığ olan tarafa atmak gerekir. Bu sayede taramanın önüne geçilmiş olur.

Demir halatının çımasının, demir atılmadan bota tespit edilmiş olmasına ayrıca dikkat edilmelidir. Aksi takdirde, tüm demiri-zinciri ve halatı denize düşürmek ve kaybetmek işten değildir.

Tandem demirleme

Aynı zincir veya halat üzerine arka arkaya birbirlerine bağlı iki çapa atmak yöntemidir. Yapılan testler özellikle güvenilir olmayan zeminlerde, tarif edildiği gibi iki çapanın atılmasının, iki çapanın toplam tutunma gücünün %20-30 üstüne kadar çıkabilen bir etkinliğe sahip olduğunu göstermektedir.

İki çapa arasına konulacak bağlantı zincir olmalıdır, halata güvenilmez. Zincirin uzunluğu yaklaşık çapa tırnaklarının 4-5 katı kadar olması genel uygulamadır. Zincirin çok uzun tutulması, birinci çapa dipten kurtulduktan sonra, ikincisi hala iştirakli ise tekneye almayı çok zorlaştıracağı için tercih edilmez. 

Bazı durumlarda ırgatın gücü her iki çapayı da kaldırmaya yetmeyebilir, bu gibi durumlarda zincire bosa vurulup motor yardımıyla zeminden sökmek denenebilir. 

Kum gibi zaten güvenilir olan zeminlerde bu oran daha azdır.

Pulluk, Delta ve Bruce tipi çapa tiplerinde, demiri dipten kurtarmak için kullanılan kurtarma deliği ile ilişkilendirmemek gerekir. {{-}}

Birden Fazla Teknenin Demirde Durması

Alargada yan yana kalması planlanan iki ya da daha fazla teknenin demirlemesi sırasında en çok tercih edilen yöntem, büyük olan teknenin büyük olan çapasıyla demir sermesinden sonra, diğer küçük teknenin veya teknelerin onun üstüne bordalamasıdır. Eğer ikinci bir demir atılması söz konusuysa, onu da yine ilk tekne atar.

Burada verilmesi gereken kaloma miktarının aynı hava ve derinliğe göre daha fazla tutulması uygundur.

Ön-Arka Demirleme

Dar ve sıkışık yerlerde, rüzgar ve akıntı engel olmayacaksa önden ve arkadan birer demir atarak hareket alanını kısıtlamak gerekebilir. Buna apıştırmak da denir. Ancak sert rüzgarların hakim olduğu ya da karışık akıntıların hakim olduğu yerler bu iş için uygun değildir. 15 knottan fazla rüzgarda ve/veya 1 knottan fazla akıntıda yapılması tavsiye edilmez.

İkinci demir, uzun bir halat ile atıldıktan sonra boş konularak birincisinin bırakılacağı yere kadar gelinir. Yeterli kaloma verilirken diğerinin boşu alınır.

Diğer bir yöntem de yedek demiri dingi ile taşıyıp atmaktır.

Demiri ve tüm düzeneği bota veya dingiye alıp taşırken, suya en önce atılacak demiri en üste yerleştirmek gerekir. Halatı ve kısa zinciri bunun altına düzgün bir şekilde yayıp veya makarasında tutmak ve suya hızla inecek demiri ve halatı kaybetmemek için tekne tarafına bağlanacak çımasını mutlaka bota sabitlemek gerekir.

Bahama tipi demirleme

Bahama tipi demirleme olarak da bilinen, iki demir ve zincir düzeneğini teknenin pruvasından çıkartıp alargada kalma. Bu sistem ön-arka demirlemeden farklıdır. Burada yapılan önlü arkalı, birbirlerine neredeyse 180 açı oluşturacak şekilde atılmış olan iki demiri ortada bir büyük fırdöndü ile birleştirdikten sonra tekneye almaktır. Bu fırdöndü düzeneğine karamursala adı verilir. Rüzgarın ve akıntının sık değiştiği yerlerde kullanılır, ne kadar sert değişiklikler olursa olsun tekne rüzgara kafasını döndürdüğü için tarama olmaz. Alargada yük bekleyen, ticari gemilerin standart demir tekniği budur.

Salması olan teknelerde, halatların tekneye takılmaması için bir ağırlıkla su kesiminin altında birleştirilmesi yararlıdır. 

Pratik uygulamasında, baştan atılan esas demir tüm zincirin yarısına gelene kadar, rüzgara uygun serildikten sonra tam ortaya yerleştirilen özel kilit (Resim-115b) ve fırdöndüye bağlanan güçlü bir halatla, tespit yapılır. Hem halat hem de zincirin kalanı aynı doğrultuda döşenmeye devam edilir. Zincirin sonu, zincirliğe bağlanan hırça mapasından sökülerek, bir kilit ile yedek demire bağlanır ve funda edilir. Eldeki halatın boşu alınarak zincirin tam ortasına kadar gelinir.

Halat tekneye sabitlenir. Bu sayede, zincirin orta yeri merkezli bir noktada tekne sabit olarak, değişen akıntı veya rüzgara kafasını döner.

Dezavantajı başka teknelerin aynı şekilde demir atmadıkları durumlarda, çapariz çıkar. Değişen rüzgara veya akıntıya aynı şekilde dönmeyen teknelerin zincirleri ve çapaları birbirine karışır. 

İkinci bir dezavantajı ise düzeneği dipten sökmektir. Diğer tüm benzer manevralarda olduğu gibi, girerken son yapılan işlem burada başlangıçta yapılmalıdır. Ancak son atılmış demiri, zincirinden çekerek sökmek mümkün olamayabilir. Eğer zincirler ortadaki fırföndüde kilitler kullanarak birleştirilmişlerse bunların açılmasıyla her iki çapa ayrı ayrı alınır. Yoksa ikinci atılmış çapanın memesine, bir kurtarma halatı ve şamandırası bağlamak yararlıdır. 

 

Yeni yorum ekle
Bu alanın içeriği gizlenecek, genel görünümde yer almayacaktır.
CAPTCHA
This question is for testing whether or not you are a human visitor and to prevent automated spam submissions.