Demirleme, Bağlanma ve Yanaşmalar Fasikülü, içindekiler

 

Kaloma

Son güncelleme: 18/01/17
Contributors: Mehmet Erem

Suya bırakılan halat/zincir miktarına kaloma denir, kaloma arttıkça, çekiş açısı azalır, hangi tip ya da model çapa olursa olsun tutunma kapasitesi artar. Çapaların zeminden kurtulmasına engel, en önemli unsur, çekim açısının, yani zincir ve/veya halatın zeminle yaptığı açının az olmasıdır. Teknenin altındaki su derinliği ile bırakılması gereken halat veya zincir miktarının oranı Şekil- 27‘de gösterilmiştir. Akıntının ve rüzgarın etkisi arttığında bırakılması gereken kaloma da artar.

Denizde yüzen her teknenin deplasmanı, su üstü ve altı yapısı, demir-demir donanımı ve ihtiyaçlarına göre vereceği kaloma aslında farklıdır. Örneğin ticari gemiler, belirli dar alanlarda demirleyip, birbirlerine yakın, uzun süre demirde kaldıkları için, çift demir atarak salınımı azaltır bu sayede  kısa kaloma ile tutunmak isterler.

Ancak yelkenli yatlarda hafiflik esastır. Ağır demir donanım ve zincirlerinden kaçınmak için, demirlenecek yerlerin fazlalığı sayesinde daha uzun kaloma vermekten kaçınılmaz.

Zincirin yeri zincirlik değildir. Eğer demiriniz sudaysa, zinciriniz de suda olsun. Kaloma verirken pinti olmayınız…

Kaba bir hesapla rüzgar ve akıntının olmadığı kumluk bir zeminde, tamamı zincir düzeneği olan yelkenli için derinliğin en az 3 katı zincir kaloma vermek yeterliyken, bu oran değişkenlerin artmasıyla 5 katına, şiddetli rüzgarın ve akıntının etkisinde 7 katına kadar çıkabilir. Fırtına şartlarında derinliğin 10 katı kadar zincir kaloma vermek, sık yapılan bir uygulama olmakla beraber, daha uzun kaloma verildiğinde açı çok da fazla azalmayacaktır. Dolayısıyla eğer buna rağmen demir tarıyorsa yapılması gereken, yedek demiri de atmak, tandem demirleme veya rüzgarüstünde sağlam bir yerden koltuk almak gibi farklı önlemlere başvurmaktır.

Düzeneğin bir kısmının zincir (en az 5 metre, en fazla tekne boyu kadar) ama geri kalanın halat olduğu düzeneklerde, bu oranları 1,5 ile çarpmak gerekir. Yani ayznı zeminde 3 yerine 5; 5 yerine 7; 7 yerine ise 10 katı kaloma verilmeilidir. 

Denizcilik ve yelkencilik bir doğa sporudur, tüm diğer doğa sporlarında olduğu gibi kesin kurallar yoktur. Ancak bazı genellemeler ve gelenekler vardır. Bunlar senelerdir o bölgede yaygınlaşmış, güvenilirliği kanıtlanmış uygulamalardır. Ancak bazı özel durumlarda, her kaptan, bunların dışına çıkıp kendisi ve teknesi için daha emniyetli bir başka yöntem kullanmak ihtiyacı hissedebilir.

Derinliği hesap ederken genellikle teknenin borda yüksekliği de mesafeye eklenir.  Gezi yatları için ihmal edilebilir olmakla beraber büyük motor yatlar ve ticari şileplerde bu önemli bir büyüklüktür. Burada söz konusu olan mesafe, teknenin bordasından çok demirin tekneyi terk ettiği nokta olan loçanın deniz yüzeyinden yüksekliğidir. Yüksek bordalı tekne veya gemilerde loçanın deniz yüzeyine yakın yapılmasının mantığı, kaloma miktarını azaltmaktır.

Tırnaklarından öte ağırlıklarıyla tutan demirlerde örn. balıkçı çapasında, özellikle yumuşak zeminlerde, demir atar atmaz hemen boşunu alıp demire kaldırabileceğinden fazla yük vermek yerine, eğer hava ve deniz şartları da izin veriyorsa, tırnakların kuma ya da çamura iyice gömülmesi için bir süre beklemek daha anlamlıdır.

Kalomanın çok uzun tutulmasında dikkat edilecek husus, mesafe arttıkça diğer teknelerle çapariz yaratılması riskinin de artmasıdır.

Demir zeminle ilk temas ettiğinde, bir süre kaloma verdikten sonra tornistanla geri giderken ırgatı sıkıştırıp zincirin gerilmesini sağlamak ve demirin tırnaklarının zemine saplanmasını sağlamak önemlidir.

Bırakılan kalomayı tespit etmenin en güvenli yolu zincir sayacıdır.

Ancak pratikte belli aralıklarla zincirin birkaç farklı baklasını boyamak, renkli inceler bağlamak ya da plastiklerle işaretlemek suretiyle kaç metre zincir döşendiği anlaşılabilir. Bu renkler genelde zincirlik kapağı içerisindeki bir tabloda da gösterilmiş olabilir.

Tecrübeli denizcilerin çoğu zincirlikte kalan miktara bakarak ne kadar zincir döşediklerini kabaca bilirler. Unutmamak lazım ki kaloma vermek detaylı hesaplanması gereken bir ameliye değildir. Biraz şüphe varsa ve ortam da uygunsa daha rahat uyumak için birkaç metre fazla zincir sermenin-ırgattan başka-kimseye zararı olmaz!

Yeni yorum ekle
Bu alanın içeriği gizlenecek, genel görünümde yer almayacaktır.
CAPTCHA
This question is for testing whether or not you are a human visitor and to prevent automated spam submissions.