Navigasyon Fasikülü, içindekiler

 

Sürat

Son güncelleme: 29/01/18
Contributors: cpt.zeybek

SÜRAT (Speed) (Knot):

  • Tarihçe:

İlk denizciler bir yerden bir yere seyrederken, ilk olarak hızlarını hesaplamaya çalışmışlardır. Bilinen en eski hız ölçme aleti ‘’parakete’’ (log), Dutchman’ın paraketesiydi. Bu sistemde; suda batmayan bir cisim rüzgar altından denize atılır ve teknenin güvertesinde bulunan ve aralarındaki mesafe bilinen iki mevkinin, denize atılan cisimden geçiş süresi kum saatiyle ölçerek hız hesaplanırdı.
16. Yüzyılın sonuna doğru paraketeye bir savlo bağlandı ve yüzen cismin denize atılmasıyla savlo gerektiği kadar denize salya edilirken, bir gemici de belli bazı cümleleri ezbere okumaya başlardı. Bu cümlelerin okunması bitinceye kadar geçen süre sonunda, belli zamanda denize gönderilmiş ve üzerinde mesafe işaretleri bulunan düğümleri bulunan savlo uzunluğundan hız tayini yapılırdı.
Günümüzde Modern Navigasyon’da Parakete Savlosu üzerindeki Düğümlerden gelmek üzere, saatteki Deniz Mili süratine ‘’KNOT’’ deyimi ve suya atılan hareketsiz (ölü) bir cisimle yaklaşık olarak sürat ölçme işine de ‘’DEAD RECKONING’’ yani Parakete Hesabı deyimi kullanılmaktadır.
17. Yüzyılın ortalarında ‘’Adi Paraketeler’’den (Common Log) ‘’Makineli Paraketelere’’ (Mechanical Log) geçilmiştir.1773 yılında teknenin kıç tarafından atılan ve küpeşte üzerindeki basit bir kadrandan oluşan gösterge ile sürati gösteren paraketeler (Taffrail Log). Bir İngiliz Kraliyet Harp Gemisinde denendikten sonra kullanılmaya başlanmıştır.
1802 yılında Edward Massey tarafından daha hassas ve doğru sonuç veren bir parakete daha bulundu ancak, bunun uygulamada pratikleşememesinin sebebi; sürati okumak için her seferinde güverteye alınması gerekmekteydi.
Çeşitli gelişmelerden ve denemelerden (yandan çarklı gemilerin çark turlarının sayılması, gemilerin motor devir saatleri üzerinden hız tespitlerinin bulunmaya gayret edilmesi vs.) sonra 1846 yılında Alexander Bain ve 1861 yılında Thomas Walker tarafından farklı paraketeler yapıldıysa da nihayetinde 1878 yılında bugün de kullanılan patentli paraketenin esası bulunmuş oldu.

 

  • Süratin Tanımı:

Bildiğiniz gibi teknenin 1 saatte gittiği mesafeye teknenin sürati denir. Sürat birimi ‘’Knot’’dır. Yani 1 saate 1 Deniz Mili olarak gidilen mesafeye ‘’Knot’’ denir. Knot’ın İngilizce anlamı düğüm’dür. Bunun sebebi de Sürat’in tarihçesi bölümünde açıkladığım gibi; ilk paraketelerde denize giden düğüm sayısıyla sürat ölçüldüğünden, saatteki 1 deniz mili sürat ‘’KNOT’’ olarak tanımlanmıştır.

Kısaca: KNOT=MİL/SAAT diye formülleyebiliriz.

 

Sürat, zaman ve mesafe arasında;

 

Sürat (knot) = Mesafe (mil) / Zaman (saat) = ((Mesafe (mil) X 60)) / Zaman (dakika)

 

Bağlantısı vardır.

 

Bu bağlantıyla ‘’sürat’’, ‘’mesafe’’ ve zaman hesaplanabileceği gibi, aşağıda vermiş olduğum cetvellerle de bilinen iki değerin girilmesiyle üçüncüsü de kolaylıkla hesap yapmaksızın bulunabilir.

 

   

 

Yeni yorum ekle
Bu alanın içeriği gizlenecek, genel görünümde yer almayacaktır.
CAPTCHA
This question is for testing whether or not you are a human visitor and to prevent automated spam submissions.