≡ Mevki (Position)

Yer Küre üzerinde herhangi bir noktanın mevkisi, o noktanın koordinatları ile belli edilir. Bu koordinatlar yer üzerinde Lat. ve Long. lerdir.

Yer, Ekvatora paralel sayısız küçük dairelerle bölünür ve bunlara ''Enlem (Arz), (Latitude), (Lat.)'' daireleri denir. Yer üzerindeki bir noktanın Yer Ekvatoruna uzaklığı için Kuzey (North) ve Güney (South) olmak üzere bir değer (koordinat) elde edilmiş olur. Bu değere o noktanın enlemi (Lat.) denir ve Ekvatorden kuzey veya güneye olan uzaklıktır. Yani ekvator üzerinde 0º olmak üzere 90º kuzey kutba veya 90ºgüney kutba şekilde göstermeye çalıştığım gibi meridyen üzerinde ölçülen yay uzunluğuna tekabul eden ve Yer'in merkezinde derece, dakika ve saniye değerleriyle ölçülen açıdır. Dolayısıyla her hangi bir nıktanın Lat.'ü, o noktanın bulunduğu meridyen üzerinde bu noktadan Ekvator'a kadar olan meridyen parçasının açısal mesafesidir. Bu nokta Kuzey Yarım Kürede ise  Lat. ''N'' ve Güney Yarım Kürede ise Lat. ''S'' olarak işaret alır.

Yine Yer, kutuplardan geçen sayısız büyük dairelere bölünmüş ve bunlara ''Boylam, Meridyen (Meridian), Longitude), (Long.)'' daireleri denmiştir. 1884 yılında NewYork'da Uluslararası toplantıda Greenwich Rasathanesinden geçen meridyen ''Başlangıç (Esas) Meridyen - Prime Meridian'' olarak kabul edilmiş, Fransızlar Paris'den geçen meridyen üzerinde ısrar etmişler ve ancak, 1911 yılında Greenwich meridyenini başlangıç meridyeni olarak kabul etmişleerdir. Böylece meridyenler Başlangıç Meridyeni etrafında Doğuya ve Batıya doğru dizilerek Greenwich Meridyeni alt kolunda değerleri 180º ye ulaşarak son bulurlar. Dolayısıyla, Yer üzerinde her hangi bir noktanın Londra civarında Greenwich Rasathanesinden geçen 0º Başlangıç Meidyenine nazran Doğu (East) ve Batı (West) uzaklığı elde edilmiş olur. O halde diyebiliriz ki; her hangi bir noktanın Long. u, o noktadan geçen meridyen ile Başlangıç Meridyeni arasında kalan Ekvator yayına tekabül eden ve Yer Merkezinde derece, dakika, saniye birimleeri ile ölçülen açıdır. Şekili incelediğimizde, bu nokta Doğu Yarım Kürede ise Long. ''E'' ve Batı Yarım Kürede ise ''W'' olarak işaret alır:

   Lat. ler 0º ile 90º arasında değer alır ve N veya S olur.
   Long. ler 0º ile 180º arasında değer alır ve E veya W olur.

Böylece enlemi ve boylamı belli olan bir noktanın Yer üzerinde mevkisi belirtilebilir.
Şekil-1'de A noktasının Lat. ü ''N'' ve Long. ü ''E'' dir.

Aynı enlem dairesi üzerinde noktaların Lat. leri birbirine eşit ve aynı meridyen üzerindeki noktaların Long. leri birbirlerine eşittir (Şekil-2).
A, Aı, Aıı noktalarının Lat. leri birbirlerinin aynıdır. Yine B, Bı, Bıı noktalarının Long. leri de birbirlerinin aynıdır (Şekil-2).

{{-}}

Yazım

Meridyen ve Paralelleri yazmak için değişik birimler kullanılsa da, denizciler neredeyse istisnasız olarak derece, dakika, saniye notasyonunu kullanır:

38° 25′ 46″ N 18° 24′ 56″ E
Okunuşu: 35 derece 25 dakika 46 saniye Kuzey, 18 derece 24 dakika 56 saniye Doğu

Bazı navigasyon cihazları, bilgisayar yazılımları ve seyir kitapları mevkiyi derece ve küsuratlı dakika olarak verebilir:

38° 25.767′ N 18° 24.933′ E
Okunuşu: 35 derece 25 nokta 767 dakika Kuzey, 18 derece 24 nokta 933 dakika Doğu

Bu yaklaşımda mevkinin saniye detayı, dakika rakamının içine yedirilmiştir. İkisi arasındaki çevrim için bir dakika içinde altmış saniye olduğunu hatırlamak yeterli:
Küsuratlı Dakika = Dakika + ( Saniye / 60)