≡ Fırdöndü

Demir ve düzeneğine fırdöndü eklenmesi önemli bir tartışmadır. Birçok tekne sahibi buna gerek duymazken, bazıları için ise vazgeçilmezdir. Birçok tekneci fırdöndünün güçsüz olduğunu düşündüğü için demirde fırdöndü kullanmaz. Ancak bazı tonoz sistemlerinde bu elzemdir.

Sadece bir gece demirlemek için kullanılan demirlerde fırdöndüye çok da fazla ihtiyaç olmayacağı aşikar olmakla beraber, uzun süre alargada kalındığında veya kalıcı tonozlarda fırdöndüler büyük yarar sağlarlar.

Demir dipten kurtulduktan sonra hızla sarmak veya demirin dipte bir yere takılması gamlanmaya yol açarak, fırdöndüye ihtiyaç duyulmasına sebep olur. Zincirin gam yapması, halatınkinden de karışık ve zor bir durumdur. Baklalar üst üste binerek çözümü zor sorunlara yol açar, zincirin makaradan ve kavaletadan akışı engellenir ve sıkışır, baklalara binen yük sebebiyle zincirin kırılması dahi sözkonusu olabilir.{{-}}

Aynı malzemeden, aynı kalınlığa sahip fırdöndü ve kilitler, zincirin bir baklasına göre çok daha az dayanıklıdır. Bu yüzden kalibre olarak bir veya birkaç boy büyük fırdöndü ve kilit kullanılması adettendir. Keza galvaniz zincirlerde, bağlantı elemanlarının paslanmaz malzemeden yapılıyor olmasının da altında aynı mantık yatar.

Yapılan araştırmalar ve incelemelerde, kopan demir halatlarının çoğunun fırdöndü kırılması ya da kopması sonucu ortaya çıktığı tespit edilmiştir.

Buna yol açan başlıca etmen, fırdöndüye binen yanlamasına kuvvetlerdir. Buna engel olmak için fırdöndünün her iki ucunun bağlı olduğu yerde serbestçe dönmesini sağlamak için araya kilit eklenmesi gerekebilir.

Yeni tip fırdöndülerde hareket aralığı genişletilerek bu sorunun önüne geçilmeye çalışılmıştır.

Zinciri demire bağlarken kullanılan kilit ve fırdöndülerin, zincir galvaniz dahi olsa paslanmaz malzemeden seçilmeleri adettendir. Ancak demirin alınmadığı suda bırakıldığı dolayısıyla hava-oksijen ve güneş ile temasının olmadığı tonoz sistemlerinde korozyon çok daha az olacağı ama asıl metallerin birbiriyle galvanik korozyona sebep olabileceği endişesiyle için sistemde paslanmaz malzeme ön planda tercih edilmez.

{{-}}