Yelken Donanımı Fasikülü, içindekiler

 

Arma tipleri

Son güncelleme: 07/05/21
Contributors: Cem Eğrikavuk, Hakan Tiryaki, Mehmet Erem

Armalar

Sloop arma veya şalopa günümüzde gezi teknelerinde en çok kullanılan armadır. Sloop yelkenli arması kabaca tek direk, tek bumba, tek ön yelken (cenova veya flok) ve ana yelkenden oluşur. Direkbaşı armalı teknelerde cenova, çarmıklardan daha da geriye doğru uzanır ve genellikle ana yelkenden yüzey olarak daha büyüktür. Baş ıstralya direğin tepesine kadar çıkar, genellikle daha kalın, bükülmeyen direkler söz konusudur. Kesirli armalar ise, direk başı armadan farklı olarak, cenova ve baş ıstralya bağlantısının direğin en tepesine bağlanmamasıyla kolayca fark edilir. Bu tip armalarda cenova nispeten küçük, direk –özellikle tepesine doğru- gittikçe incelir, ana yelken yüzey olarak daha büyük, bumba daha uzundur. Kıç ıstralya ve varsa pupa çarmıkları ile direk geriye doğru bükülür, bu sayede direk ve ana yelken trim edilir. Daha performanslı armalar olduğu için yarış yelkenlilerinde tercih edilir.

Cutter veya kotra armada tek adet direk teknenin ortasında yerleştirilmiştir. Çok büyük bir ön yelken yerine iki daha küçük yelken ile donatılmıştır. Cutter arma, daha az sayıda mürettebata ihtiyaç duyar. Özellikle armanın küçültülmesi gereken sert hava seyirlerinde ön yelken direğe yani ağırlık merkezine doğru küçültüleceği için dengeyi arttırır. Uzun mesafe seyirleri için planlanmış nispeten büyük teknelerde kullanılır.

Yawl arma iki direkli bir armadır. Büyük yelken alanı olan teknelerde yelken büyütme ve küçültme manevralarını kolaylaştırmak için iki direk ve daha fazla sayıda yelken oluşturulur. Öndekine ana direk, arkadakine mizena direği denir.

Keç arma yine iki direkten oluşur.  Mizena direğinin iyice arkaya, genellikle kokpitin ve dümen dolabının arkasına yerleştirildiği yawl armadan farklı olarak, keç donanımda arka direk ana direğin boyuna yakın olup, ortaya daha yakındır. Dümen dolabı ve kokpit genelde her iki direğin de arkasında kıça yakındır. Yelken alanını kabaca üç eşit parçaya böldüğü için küçültme manevraları kolaylaşmıştır, bu yüzden uzun mesafeli seyahat amaçlı dizayn edilmiş teknelerde sıkça kullanılır. Burada anlatılmayan daha az kullanılan armalar da mevcuttur.


Armalar aynı zamanda yelken şekillerine göre de sınıflandırılabilirler. Geçmişte en çok kullanılan armalar, uzun bumbalar, kare yelkenlerle karakterize Randa armalardı. Kısa ve kalın randa arma direklerinin yerini ince ve uzun direkler ve bunlara çekilen üçgen yelkenler aldığında, uzun radyo antenlerine ithafen, bu tür armalara radyonun mucidi Marconi’nin adı verildi. Günümüzde randa armalar gittikçe daha az kullanılmaktadırlar.

Kabasorta armalar, alt uçlarından serbest, üst yakalarından bir serene sabitlenen dört köşe yelkenleriyle kolayca ayırt edilirler. Yüzyılın başında ticaret yelkenlilerinde sıklıkla kullanılan bir armadır. Ticaret rüzgarları kullanılarak yapılan, okyanus aşırı seferlerin hemen tamam yakını geniş apaz seyri olduğu için genelde çok performanslı olan kabasorta armalar rüzgara yaklaşılması gereken orsa seyirlerde Marconi armalarla karşılaştırıldığında başarısızdır. 

Flying Cloud 20. yüzyılın başındaki tanınmış Clipper  teknelerden biridir. New York-San Francisco arasındaki rutin seyirlerinden birinde 24 saat boyunca  tutturduğu 15,4 NM  ortalama ile dünya denizcilik tarihinde yerini almıştır. Bu sürat dönemin buharlı gemilerinin dahi önündeydi.

Yeni yorum ekle
Bu alanın içeriği gizlenecek, genel görünümde yer almayacaktır.
CAPTCHA
This question is for testing whether or not you are a human visitor and to prevent automated spam submissions.