Teknede Tesisat Fasikülü, içindekiler

 

Ters Kutup (Reverse Polarity)

Son güncelleme: 02/10/20
Contributors: Cem Eğrikavuk, Özgür Ökten

Özetle; tekneye 220V AC sahil elektriğininin faz ve nötr uçlarının ters olarak bağlanmasıdır.

"Bir dakika yahu! AC beslemede faz/nötr veya artı/eksi ters olabiliyor mu? Evdeki prizlerin sağı solu yok, süpürgemi öyle de taksam böyle de taksam çalışıyor."

Haklısınız. AC cihazların fişinde ters / düz olmaz. Zaten tekneye ters bağlasanız da cihazlar sorunsuz çalışır.

O zaman derdimiz ne? Niye bazı teknelerin kontrol panosunda AC beslemenin ters bağlandığını bağıran göstergeler var?

Çünkü tekneyi bağladığımızda, tek bir cihazı değil, ufak bir apartman dairesi içindeki tesisatı bağlıyoruz. Bu tesisat üzerinde koruma amaçlı sigortalar ve anahtarlar var. Sigortalar daima faz tarafına konur. Nötr, adı üstünde, zararsızdır. Sigorta attığında veya siz tedbir amaçlı kapattığınızda tesisattaki fazı kesmesi gerekir. Ters bağlandığında, sigorta nötr hattı üzerinde kalmış oluyor. Evet, bağlı olan cihaz kapanmıştır, ama tüm tesisatta hala 220 volt faz vardır. Oldukça tehlikeli bir durum. 

(Bazı teknelerde çift kutuplu sigortalar hem faz hem nötr hatlarını aynı anda keser. Bu sistem daha güvenli olsa da, yine de bağlantıyı tesisata uygun yapmakta fayda var.)

Tekneleri kara elektriğine bağladığımız 16 / 32 amper konektörler, evdeki fişlerimizden farklı olarak sadece tek yönde takılabilir. Bunların bacaklarının yönleri için oturmuş bir standart vardır. Tüm limanlar pedestallarında bu standarda uyduğu sürece bir sorun yaşanmaz. Tabi aktarma kablonuzu hazırlayan elektrikçiniz ve tekne tesisatçınız da... Ama maalesef pek çok yerde ters bağlantı görüyoruz.

Peki teknenizde bu iş için bir uyarı ışığı yok ise ters bağlantıyı nasıl anlarız?

Kontrol kalemi ile tekne içinde bir prizin hangi deliğinde faz olduğunu tespit ederiz. O hattın sigortasını kapattığımızda fazın kesilmesi gerekir. Faz kesilmiyorsa elektrik ters bağlanmış demektir. (Tabi bir de cihaz bağlayıp doğru sigortayla mı deniyorsunuz, kontrol edin.)

Ek güvenlik notu: Pratik bir cihaz olsa da hiçbir zaman kontrol kalemine %100 güvenmeyin, tercihen tüm elektrik ölçüm işlerinizi avometre denilen ölçü aletleri ile yapın. Kontrol kalemi statik elektrik ve elektromanyetizmadan etkilenerek yanlış gösterebilir.

Çözüm ne?

Eğer tekneyi elektriğe ev tipi bir fiş ile bağladıysak, fişi ters çevirdiğimizde sorun çözülür. Portatif jeneratör, restoran iskelesi ve komşu tekne bağlantılarında sık yaşanır. (Ufak hatırlatma; bu tür bir fişle bağlandığınızda, boyler, ketıl, saç kurutma... Hepsine birden abanmayın. Sırayla kullanın.)

Eğer marin tip konektör kullanıyorsak ve tekne tesisatımızdan eminsek, en doğrusu pedestaldeki bağlantıyı düzelttirmek olur. Tabi bunu yapmaya hevesli bir işletmeci ve elektrikçi varsa. Eğer o taraftaki çözüm gecikecekse, iki seçenek var;

- Kendi konektörümüzü açıp faz / nötr uçlarını değiştirmek. Elinizden elektrik işi geliyorsa çok zor bir iş değil. Ama sevimsiz.

- Hazırda kısa bir reverse polarity kablosu bulundurmak. Teknemizin giriş amperajına uygun bir fiş ve priz bulunan kısa bir kablo. Espirisi, faz / nötr uçları özellikle ters bağlanmış. Ters gelen elektriği düzeltiyor. Sorunlu limanlarda kimseyle uğraşmadan ve kendi tesisatımızı bozmadan en pratik çözüm. Kabloyu işaretlemeyi unutmayın. Bir şekilde başkalarının eline düşerse, ne olduğu belli olsun.

- Bu sorundan tamamen kurtulmanın bir yolu da, teknede en fazla 2, 3 tane olan 220 otomatik sigortaları iki kutuplu olanlarla değiştirmek. Piyasada tek kutuplu ölçülerinde iki kutuplu sigortalar var. Nötr kesmeli diye biliniyor.

(Her yerde bu sorunu yaşıyorsanız, bir de kendi kablonuzu ve giriş bağlantılarını kontrol etmekde fayda var.)

Comments

Ters polariteyi engellemek için fiş priz sistemini teknede bulundurmak tam Türk işidir. Bunu doğrusu marinayı uyarıp bağlantının düzeltilmesini sağlamaktır. Fş ve prizlerin kablo bağlantı noktaları üreticisi tarafından faz, nötr ve toprak olarak işaretlenmiştir. Marina elektrikçisinin hatasını düzelttirmek yerine ters bağlanmış fiş priz istemi kullanmayın. Sistemi düzeltin ki ihtiyaç ortadan kalksın.

In reply to by Ahmet Çelenoğlu

Marinadan pedestaldaki bağlantıyı düzeltmesini beklerken (ki marinadan istenilen basit şeyler bile çook uzun sürebilir) elektriksiz kalmak veya ters polaritede riskli elektrik kullanmak yerine polarite değiştirecek basit bir adaptör-kablo kullanmak hızlı bir çözümdür. Kaldı ki restoran iskelelesi, belediye limanları, balıkçı barınağı vb. gibi yerlerde bu hatayı düzelttirecek bir muhatap bulmak da pek mümkün olmayabilir.

Bütün bunlarla uğraşmak yerine teknede en fazla 2,3 tane olan 220 otomatik sigortaları iki kutuplu olanlarla değiştirin.Piyasada tek kutuplu ölçülerinde iki kutuplu sigortalar var.Nötr kesmeli diye sorun.

Yeni yorum ekle
Bu alanın içeriği gizlenecek, genel görünümde yer almayacaktır.
CAPTCHA
This question is for testing whether or not you are a human visitor and to prevent automated spam submissions.